مدل‌سازی فضایی زمین‌لغزش: ارزیابی کارایی ترکیب روش داده محور EBF و روش دانش محور AHP (مطالعه موردی: حوضه فریدون شهر)

نویسندگان

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: در طی دهه‌های گذشته، زمین لغزش‌ها به دلیل طبیعت مخربشان موضوع مهم پژوهش بوده‌اند. زمین لغزش‌ها از فرآیندهای ژئومورفیک رایج در مناطق کوهستانی می‌باشند که باعث حرکت توده‌ای مواد سنگی، رگولیت و یا خاک می‌گردند. تعیین زمین لغزش‌های آینده به فرآیندهای زمین‌شناختی، ژئومورفولوژیکی و هیدرولوژیکی بستگی دارد که باعث بی‌ثباتی در گذشته و حال حاضر شده‌اند. به منظور ساخت جاده‌ها، راه‌آهن، خطوط لوله آب و خطوط الکتریسیته در مناطق کوهستانی تهیه نقشه پراکنش زمین‌لغزش بسیار مهم می‌باشد. به منظور ارزیابی حساسیت زمین‌لغزش تعدادی از تکنیک‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که دامنه‌ای از ارزیابی‌های کیفی بر اساس قضاوت‌های کارشناسی که ذاتی می‌باشند تا ارزیابی‌های کمی بر اساس تکنیک‌های آماری پیشرفته و یا مدل‌های ریاضی را شامل می‌شود. مواد و روش ها: مراحل روش‌شناسی که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است شامل 6 گام می‌باشد. گام نخست: تهیه منابع داده‌هایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است شامل: داده‌های مربوط به عملیات میدانی، گزارشات تاریخی، نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000، داده‌های هواشناسی، نقشه زمین‌شناسی با مقیاس 1:100000، مدل رقومی ASTER با قدرت تفکیک 30 متر و تصاویر لندست 8 با قدرت تفکیک 30 متر. گام دوم. تهیه نقشه پراکنش زمین‌لغزش: در این پژوهش نقشه پراکنش زمین لغزش با تعداد 80 موقعیت زمین‌لغزش با استفاده از عملیات میدانی گسترده و تفسیر عکس‌های هوایی تهیه گردید. گام سوم: تهیه پارامترهای موثر در زمین لغزش. گام چهارم: آنالیز تست هم‌خطی بین پارامترهای موثر در زمین‌لغزش. در این پژوهش 12 پارامتر به عنوان پارامتر موثر در زمین‌لغزش مورد استفاده قرار گرفتند که شامل طبقات‌ارتفاعی، شیب، شکل-شیب، طول‌شیب، فاصله از آبراهه، شاخص خیسی توپوگرافی، نسبت مساحت سطح، فاصله از جاده، سنگ‌شناسی، لیتولوژی، بارندگی و کاربری‌اراضی می‌باشند. گام پنجم: ترکیب مدل داده‌محور شواهد وزن‌قطعی و مدل دانش‌محور تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از رابطه بین موقعیت زمین‌لغزش‌ها و داده‌های مختلف. گام ششم: صحت‌سنجی مدل با استفاده از شاخص‌های مساحت زیرمنحنی و شاخص سطح سلول هسته. یافته ها: نتایج حاصل از رابطه فضایی بین موقعیت زمین‌لغزش‌ها و پارامترهای موثر در زمین‌لغزش‌ها با استفاده از مدل شواهد وزن قطعی (قطعیت، عدم قطعیت، عدم اطمینان، و احتمال) در جدول 3 و شکل 3 نشان داده شده است. مقایسه بین نقشه قطعیت و عدم‌قطعیت نشان داد که مقادیر قطعیت برای مناطقی که دارای مقادیر عدم قطعیت پایین می‌باشد، بالا می‌باشد و بالعکس. این موضوع بیانگر پتانسیل بالای وقوع زمین‌لغزش در مناطق دارای درجات بالای قطعیت و درجات پایین عدم قطعیت می‌باشد. مقادیر بالای عدم‌اطمینان در مناطق دارای مقادیر قطعیت پایین قرار دارند. وزن‌دهی پارامترهای موثر در زمین‌لغزش با استفاده از روش AHP نشان داد که پارامترهای لیتولوژی، طبقات ارتفاعی، فاصله از جاده، شیب و بارندگی به عنوان مهمترین فاکتورهای موثر در وقوع زمین لغزش می‌باشند. نسبت سازگاری ماتریس 036/0 بدست آمد که مقدار دقت خیلی‌خوبی است که منعکس کننده دقت بالای سازگاری اولویت‌بندی بین پارامترها می‌باشد. نتایج: به علت برخی از محدودیت‌های روش‌های دانش‌محور فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و داده‌محور شواهد وزن قطعی، زمانی که به صورت انفرادی در زمینه تهیه نقشه حساسیت زمین‌لغزش مورد استفاده قرار می‌گیرند، به منظور رفع آن از روش ترکیبی استفاده گردید. نتایج مساحت زیرمنحنی نشان داد که نرخ موفقیت و نرخ پیش‌بینی برای مدل ترکیبی به ترتیب 872/0 (3/87%) و 903/0 (3/90%) می‌باشد. نتایج حاصل از مقادیر شاخص SCAI در مدل ترکیبی در کلاس‌های حساسیت زیاد و خیلی‌زیاد قابل قبول می‌باشد. نقشه حساسیت زمین‌لغزش حاصله نشان داد که مناطق با حساسیت لغزش بالا در منطقه مطالعاتی عمدتا در طول جهات شمال‌غربی تا غربی پراکنده شده‌اند. این نقشه می‌تواند اطلاعات مفیدی را در زمینه مدیریت شیب و برنامه‌ریزی کاربری اراضی در مناطق لغزشی در اختیار مهندسین، تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان قرار دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی اثر سیاست‌های مالیاتی بر فعالیت‌های کارآفرینانه (مطالعه موردی کشورهای منبع محور، کارایی محور و نوآور محور)

هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر سیاست‌های مالیاتی بر کارآفرینی در کشورهای مختلف است. به این ‌منظور، از آزمون­های ریشه واحد لوین، لین و چو (2002)، آزمون ایم، پسران و شین (2003)، آزمون انتخاب بین داده‌های پانلی و تلفیقی و آزمون انتخاب بین اثرات ثابت و تصادفی (آزمون هاسمن) برای داده‌های دوره زمانی 2002 تا 2014 برای سه گروه از کشورهای منبع محور، کارایی محور و نوآور محور استفاده شد. نتایج نشان داد که ...

متن کامل

تبیین عوامل ساختاری در اقتصاد دانش محور؛ یک مطالعه موردی

ورود به عصر دانایی و سیر تغییر و تکامل ابعاد سازمانی، تغییرات زیادی بوجود آورده است. پیشرفت فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و اهمیت یافتن دانش به عنوان یک عامل تعیین‌کننده در رقابت‌پذیری و بهره‌وری سازمانی، الزامات خاصی را برای سازمان‌ایجاب می‌کند. ادراکات سنتی بر عواملی تاکید دارند که در مواجهه سازمان با پیچیدگیها و الزامات محیطی جدید با چالشی اساسی روبرو می‌شوند. در چنین شرایطی، سازمانهای پیشرو ...

متن کامل

ارائه روش جدید ترکیبی فازی داده محور و دانش محور در مدلسازی پتانسیل معدنی در محیط gis - مطالعه موردی اسکارن سرب و روی در منطقه ماهنشان

امروزه با استفاده از روش های تلفیق اطلاعات، می توان مطالعات اکتشافی را به صورت یک جا و توأماً بر روی تمامی داده های در دسترس از منطقه مورد مطالعه انجام داد. بدیهی است نتایجی که با در نظر گرفتن کلیه داده ها و ارتباط بین آن ها به دست می آید دارای دقت و اطمینان بیشتری است. در چنین شرایطی عموماً از مدل سازی پتانسیل معدنی برای تلفیق و ترکیب نتایج روش های اکتشافی مختلف به منظور تولید نواحی اهداف اکتشاف...

پردازش غیر خطی سیگنال‌های فرآیند پویای بارش ـ رواناب به روش اطلاعات محور سببی (مطالعه موردی حوضه خرسان)

بخش عمده‌ای از تحقیقات هیدرولوژی بر مدل‌سازی فرایند پویاوغیرخطی بارش ـ رواناب متمرکزاست. تبدیل بارش به رواناب در عرصه حوضه به طور قطع شامل روابط غیر خطی پیچیده‌ای است که حاصل تعامل مجموعه‌ای از فرآیندهای هیدرولوژیکی مختلف می‌باشند. به این لحاظ به نظر می‌رسد که مدل‌سازی استوکاستیک فرایند نسبت به مدل‌سازی قطعی آن منطقی‌تر است. در این تحقیق جهت اجتناب از به کارگیری فرضیات اثبات نشده و بعضا گمراه‌ک...

متن کامل

ارزیابی مقایسه ای روش های مدل سازی دانش محور و داده محور در پتانسیل یابی منابع آب زیرزمینی حوضه آبی دشت یزد اردکان

چکیده با توجه به قرار گرفتن ایران در نواحی خشک و نیمه خشک، مقدار بارندگی و حجم آب های ایران به اندازه کافی نیست و ریزش های جوی در همه جا به یک اندازه فرونمی ریزد. محدودیت منابع آب و توزیع فصلی نامناسب بارندگی نشان می دهد که ابتدا باید ظرفیت منابع آب های موجود سطحی و زیرزمینی کشور را به خوبی شناسایی و مطالعه کرد تا برنامه ریزی جامعی برای بهره برداری صحیح از آن ها صورت گیرد. از طرفی استان یزد ب...

کاربرد GIS در آمایش فضایی کاربری ورزشی با استفاده از روش AHP فازی و دلفی (مطالعه موردی: شهر سبزوار)

مقدمه و هدف: بسیاری از شهر‏های ایران با ورود به عصر جدید از توزیع نامناسب فضاهای ورزشی رنج می برند به گونه ای که در نحوه‏ی توزیع متناسب با جمعیت، سازگاری، دسترسی، وابستگی با سایر کاربری­ها و ... کمبود‏ها و کاستی­هایی دیده می­شود که کاربری‏های ورزشی شهر سبزوار از این امر مستثنی نیست. هدف از تحقیق حاضر، ارائه کاربرد روش علمی در آمایش فضایی کاربری­های ورزشی می­باشد. برای دست یابی به این هدف، شهر س...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 25  شماره 5

صفحات  47- 67

تاریخ انتشار 2018-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023